IM Ante Došen

Het was een mooie zomerdag in 1985 toen de directie van ‘De Lovie’ in Proven (nu Poperinge) mij ontbood en vroeg of ik een congres wou organiseren onder de titel ‘De mentaal gehandicapte met psychiatrische problematiek’ met als sprekers Prof. Br. M. Van Walleghem en Prof. Dr. Došen. Een uitnodiging die ik graag aanvaardde en in die zomer ontmoette ik Anton Došen, een bescheiden, beminnelijk man, voor het eerst in Helvoirt (NL). Het congres ging door op 10 april 1986 en kende een grote belangstelling: 500 deelnemers. Het was meteen de start van een lange, intense samenwerking met Anton: het aantal workshops en studiedagen die daarop volgden zijn niet te tellen en de mond-tot-mond reclame zorgde telkens voor volle zalen. Duizenden cursisten genoten van zijn kennis.Naarmate we meer samen optrokken leerde ik hem persoonlijker kennen en naast de wetenschapper met een pak boeiende ervaring en grote theoretische achtergrond leerde ik ook een fijngevoelige, warme man kennen met zin voor humor. Tijdens de studiedagen was er soms ook ruimte voor een grap: in plaats van een case te projecteren  toonde ik ooit een video van Mr. Bean. Anton riep door de micro: “Ronny, dat is de verkeerde video”, waarop ik antwoordde “Maar het is wel een interessante case”. Een fijne glimlach volgde …De schriftelijke evaluaties logen er niet om: Anton haalde telkens hoge scores. Hij verrichtte baanbrekend werk, niet alleen in Vlaanderen en Nederland, maar ook in Europa. Enkele zaken die we zeker op zijn palmares mogen schrijven: •    Reeds in de jaren ’80 verspreidde Anton het inzicht dat niet alle lastige of storende gedragingen van personen met een verstandelijke beperking, het gevolg waren van die verstandelijke handicap. Anton leerde het veld dat ook mensen met een verstandelijke beperking een even rijk intrapsychisch leven hebben als iedere andere burger, met dus dezelfde universele behoeften.  Een pleidooi dus voor de binnenkant van deze mensen, naast enkel het gedrag en de buitenkant.     •    Dit kwam het duidelijkst naar voor met zijn model van emotionele ontwikkeling, waarbij gepleit wordt voor het aanpassen van de omgeving aan de basale emotionele behoeften van personen met een beperking. Anton kwam tientallen cursussen geven over deze emotionele ontwikkeling en maakte de Vlaamse hulpverlener gevoeliger voor het aankunnen, naast het kunnen.  Tot op vandaag wordt dit model toegepast in zowat iedere voorziening uit de gehandicaptenzorg, het buitengewoon onderwijs en ook de GGZ en de Jeugdhulp.  Iedereen kent de SEO van Došen.  Waarschijnlijk heeft de SEO het IQ als enige dominante beeldvorming verdreven.     •    Op die manier was hij de eerste die opkwam voor preventie, voor geestelijke gezondheid i.p.v. psychische stoornissen.  Probleemloos verbond hij geestelijke gezondheid en emotionele ontwikkeling met het inmiddels algemeen aanvaard paradigma van kwaliteit van leven.     •    Anton was één van de zeldzame artsen-psychiaters die nooit autoritair in een team stond. Hij had bijzonder veel respect voor orthopedagogen, begeleiders, anders disciplines maar ook ouders en familie. Merkwaardig was dat hij steevast pleitte voor minder in plaats van meer medicatie. Hogeschool Gent, P.C. Dr. Guislain en W.I.V. wilden zijn verdienstelijk werk eren door de Prijs Prof. Dr. A. Došen in het leven te roepen. Die werd de 1ste maal door hemzelf uitgereikt op het congres ‘‘Geestelijke gezondheid voor personen met een licht verstandelijke beperking: intersectorale perspectieven’  dat onder ruime belangstelling doorging op 19 april 2018 te Melle (Gent). Op 8 maart  2022 organiseerden dezelfde initiatiefnemers opnieuw een congres en werd op die dag de 2de prijs Prof. Dr. Došen uitgereikt, maar helaas kon Anton niet aanwezig zijn wegens ziekte. Begin januari 2023 meldde Rahela, zijn dochter het droevige nieuws dat haar vader overleden was. Dit bericht raakte mij emotioneel zeer erg! Op zondag 8 januari 2023 reden Leen De Neve, Filip Morisse en ikzelf naar Helmond (NL) om Anton te groeten vooraleer hij vertrok voor z’n laatste reis naar Kroatië om begraven te worden in de stad waar hij zijn jeugd doorbracht. De talrijke aanwezigen waren het allemaal eens: Anton was niet alleen een groot wetenschapper, maar tevens een groot mens. Een bijzonder verdienstelijk man is er niet meer. Anton, we zullen je missen: niet alleen om je kennis maar zeker ook om je warme persoonlijkheid! Sint-Amandsberg, 9 januari 2023 Ronny Dierendonck, Afgevaardigd Bestuurder W.I.V. vzw